اصول طراحی فضای سبز

چگونه فضای سبز زیبا و اصولی ایجاد کنیم ؟

۱- منظور از طرح:
طرح یا آرشیت شناخت محیط ، بررسی امکانات، برآوردهای دقیق پژوهش و تحقیق، تهیه نقشه و کروکی و بالاخره ارزیابی های لازم، از دیدگاه آشنایی با منطقه و تحولات طبیuت است،که لازمه آن درک واقعی طراح از موقعیت مکانی و اقلیمی،داشتن اطلاعات کافی از شرایط جوی و تغییرات آب و هوایی و روابط اکولوژیکی، ایجاد تعادل در محیط زیست می باشد.
بدین منظور ، طراح باید موقعیت مکانی و منطقه ای ،مختصات جغرافیایی محل مورد طرح را در نظر بگیرد.

۲- اهداف طرح:

عمده ترین نکات مورد نظر در امر فضای سبز:

– ایجاد هماهنگی و تعادل و توازن در محیط زیست، برای حفظ روابط اکولوژیکی

– کاهش آلودگی در محیط زیست و حفظ آن

– افزایش جاذبه های زیبایی در محیط زندگی

– اولویت دادن به فضای سبز
– انتخاب مناسب ترین ، مفید ترین و مقاوم ترین گونه های گیاهی که علاوه برزیبایی و سرسبزی مقاوم به آفات گیاهی باشند.

۳– مبانی طراحی فضای سبز:

الف- پارکهای عمومی:
– زمین: از نظر شکل،ابعاد(مساحت)،موقعیت،خصوصیات بافتی ،نوع خاک،شیب،میزان رطوبت،وضعیت فرسایش و…
– تهیه طرح مقدماتی و سازمان دادن امور اجرایی
– تهیه نقشه به مقیاس معین ۲۵۰۰۰/۱ یا ۱۵۰۰۰۰/۱
– تقسیم زمین به قطعات و اندازه های مختلف: به منظور ایجاد تاسیسات لازم ساختمانی مانند امور اداری،کتابخانه،امور نگهبانی،زمین بازی ،خیابان ها و…

– انتخاب گونه های مناسب گیاهی :
۱- شرایط اکولوژیکی محیط و سازگاری گیاه
۲- فرم اندازه نوع و رنگ گیاه
۳- هزینه نگهداری و آبیاری گیاه
۴- محل کاشت و فاصله آنها:چگونگی ارتفاع میزان شاخ و برگ آن نسبت به گیاهان اطراف و نور گیری آنها
۵- انتخاب گیاهان مناسب برای کاهش آلودگی و صدا مانند افرا اقاقیا چنار سرو و کاج
– رعایت توازن و هماهنگی و تنوع رنگها در طراحی بنا
– در هم آمیختن گیاهان گل دارو زینتی و تطبیق دادن آنها با سبک معماری و آراستگی و زیبایی
– انتخاب درختان همیشه سبز به منظور حفظ زیبایی محیط در تابستان و زمستان
– انتخاب درختان خزان پذیر به منظور ایجاد سایه در تابستان و آفتاب در زمستان
– در نظر گرفتن درختان مفید و بادشکن در طرح های جنگل کاری و رعایت سیستم نواری در جنگل و مرتع
– استفاده از گیاهان حفاظتی در مناطق کویری،نیمه کویری و مناطق نزدیک کمربندهای شنی ساحلی که دراثر بادهای منطقه ای تحت تاثیر قرار می گیرند.
– در نظر گرفتن عدد ۳-۵ یا ۷ در تعداد درختان جهت ایجاد سایه و کاشتن آنها در مکان هایی که نیاز به وجود سایه دارند.
– بررسی میزان باران و برف سالانه به منظور ایجاد راههای خروجی آبهای اضافی
– کاشتن به موقع چمن ها در فضا های مناسب و آبیاری به موقع و مراقبت از آنها

– در نظر گرفتن امکانات جدید برای  احداث مناطق تفرجگاهی
– انتخاب محل بازی برای بچه ها در محل های سایه دار

ب- جنگل کاری:
– برنامه ریزی  و تهیه طرح ایجاد جنگل با توجه به موقعیت مکانی  و امکان عملی بودن سیاست اجرایی آن
– تهیه نقشه به مقیاس ۵۰۰۰۰/۱
– مشخص کردن جنس خاک،نوع خاک و میزان رطوبت آن و حفاظت آن
– میزان بارندگی سالانه و رطوبت نسبی محیط
– توجه به درجه حرارت محیط
– توجه به میزان بادهای منطقه ای
– توجه به نوع درختان انتخابی مناسب در اهداف مختلف مانند جنگل کاری با گونه های سریع رشد و زود بازده
– انتخاب گونه های مناسبی از گیاهان برای مناطق مورد نظر مانند بلوط ، بید ، افرا ، صنوبر، نارون ، کاج و اکالیپتوس
– ایجاد امکانات جدید برای  احداث مناطق تفرجگاهی
– رعایت فاصله کاشت درختان و آبیاری از آنها
– در نظر گرفتن فاصله و ارتفاع درختان مناسب باد شکن به فاصله حدود ۱ مت و ارتفاع حدود ۲٫۵ متر باشد.
– و…

بنابراین روش کار در طراحی به صورت زیر می باشد:
۱- اهداف اجتماعی
  – ارزشهای اقتصادی
  – ارزشهای معنوی
  – شرایط اکولوژیکی و حفظ زیبایی محیط
  – حفظ سلامت جسم و روح
  – شناخت نوع  و امکانات مربوط به طرح
۲- آگاهی به خصوصیات فرهنگی و جغرافیایی منطقه
  – زمین (شیب،زهکش،خصوصیات سطح الارض و تحت الارض و بافت آن )
  – خصوصیات اقلیمی منطقه
  – مسیر سیلاب ها در زمین و اطراف آن
  – اماکن زمین مورد کار
  – منظره و دیدگاه اطراف
  – شناخت عوامل طبیعی ذر روی زمین مانند درخت نهر تپه آبشار
  – توجه به ساخته های پیشین مانند لوله آب گاز فاضلاب کابل ها و…
 
۳- بررسی مقدماتی در طراحی

 – تهیه نقشه و کروکی محل مورد نظر

 – توجه به عوامل متغیر اقتصادی و اجتماعی در طرح
 
۴- برنامه ریزی و انتخاب فرم طرح
– هماهنگی بین فرم و جنس مواد کاربردی
 – ایجاد ارتباط بین واحدهای مختلف طرح

۵-محاسبه مالی طرح
مهمترین قسمت بررسی طرح،محاسبات مالی آن است که قدم های اولیه اجرا محسوب می    شود،بنابراین لازم است با توجه به فضای مورد عمل اهداف مربوط، برآورد قیمت ها صورت گیرد که شامل سه قسمت است:
– کارهای ساختمانی : در صورت لزوم از تسطیح زمین شروع می شود و به موارد دیگر مانند آبنما سازی استخر سازی پله بندی خیابان کشی،لوله کشی،دالاژ و…تعمیم یابد.ضمنا در تمامی محاسبات دستمزد عوامل امور ساختمانی نیز دز نظر گرفته می شود.
 
– امور باغبانی و تزییناتی : برآورد قیمت انواع درختان، درختچه ها، بذور، نشا، انواع کودها و سموم ضروریت که از پیش در طرح پیش بینی شده که محاسبات معینی الزامی می باشد، می گیرد. همچنین در محاسبات نوسانات قیمت در نظر گرفته شود. در جمع کل محاسبه دستمزد تعداد کارگران فنی و باغبان بر حسب نوع ضروری می باشد.
 
– برآورد هزینه خدمات: شامل طراحی نظارت اجرا می باشد و لازم است هر یک از موضوعات مربوط به طور جداگانه در لیست محاسبات گنجانده شود.

اجرای مراحل مختلف طرح:
– زمینی که قرار است طرح پیاده شود برای آخرین بار مورد بازدید قرار میگیرد و تمامی  مشخصات فنی با نقشه تهیه شده تطبیق داده می شود.
– پس از بررسی نخست در روی زمین محورهای اصلی نسبت به ساختمان به ساختمانهای اطراف   زمین یا خیابان های اصلی، فرعی شهر، کوچه مشخص می گردد.
– قسمت هایی که قرار است تسطیح یا تغییراتی صورت گیرد بر حسب ارقام داده شده در نقشه با    گچ مشخص شود.
– بخش هایی مانند حلقه چاه، شیب ها و درخت کهنسال که لازم است حفظ شود با علائمی مشخص   شود.
– قبل از اجرای طرح، محل ساختمان با اصول فنی مشخص و مجزا گردد.
– مناسب است قسمت های اجرایی باغبانی پس از اتمام عملیات ساختمانی آغاز شود.
– در این مرحله با توجه به خصوصیات طرح، تزئین و فرم های لازم با گچ درروی مشخص می شود و سپس   اقدام به عملیات باغبانی می نماید.

علائم مشخصه در طراحی
متخصصین برای بیان مفاهیم مختلف موجود در طرح روی نقشه از نظر ساختمانی و باغبانی علائمی را در نظر می گیرند.
– برای نمایش درختان سایه افکن با تاج بزرگ از دو دایره و چند ضلعی هایی که تزییناتی با خطوط مشخص دارند، استفاده می کنند.
– برای نمایش سطح چمن اکثرا بدون علامت یا زمینه را به صورت هاشور متقاطع یا خط چین   استفاده می کنند.
– برای باندهای گلکاری معمولا به صورت خطوط نامنظم مشخص می شود.
– سطوح مورد نظر با خطوط هندسی مشخص می شود.
در هر طرحی لازم است بخشی برای توضیح علائم باشد و گاهی در حاشیه نقشه نهایی با فلش قسمت های مختلف را جدا و برای خواندن نقشه تهیه نمود.  

عناصر فضای سبز:
۲– عنصر گیاه در فضای سبز
  الف- تاثیر و نقش درختان در فضای سبز و منظر شهری
   ب- انتخاب گیاه برای فضای سبز
۳- ب- سازگاری گونه معرفی شده با خصوصیات آب و هوای منطقه
  ۲- ب- زیبایی و ضاهر آراسته گونه جدید
  ۳- ب- خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گیاه

  ۲- مبلمان و فضای سبز 

 مبلمان شهری به ۴ گروه تقسیم می شود:
  الف- مبلمان خیابانی
  ب- مبلمان پارکی
  ج- مبلمان ترافیکی
  د- سازه های  اطلاع رسانی و تبلیغاتی
  

۳- سازه ها و مصالح در فضای سبز:
  انتخاب مصالح:
  سیمان: از سیمان و بتون می بایست در مکان هایی از پارک که در معرض دید نیستند استفاده                               
  شود، زیرا از نظر ساختار بسیار ناپایدار است و با بارش اولین برف شاداب و با طراوت به نظر         
  می رسد اما پس از آن کیفیت خود را از دست می دهد.
  سنگ: نشان دهنده استحکام و مقاومت می باشد.
  آهک آبی: از طریق حرارت دادن گچ و سنگ آهک به منظور آزاد شدن co2  بدست می آید
  هنگامی این مواد دوباره با آب مخلوط شوند و در معرض هوا قرار گیرند  و دوباره با co2
  ترکیب شوند به همان حالت شیمیایی اولیه باز می گردد. CO2 به استحکام لایه های بیرونی ملات
  می افزاید به همین دلیل استحکام و دوام بالایی دارد.
 
تاسیسات موجود در پارک های عمومی:
  ۱- تشکیلات اداری:
  – احداث اطاق هایی بر حسب وسعت پارک برای مسائل اداری و رسیدگی به عملیات کارمندان
  – وجود اطاقک های نگهبانی در نزدیکی درب های ورودی و خروجی
  – قسمتی را نیز به اداره و وسایل آتش نشانی تخصیص می دهند.
  – همچنین اماکنی مربوط به قسمتهای برق و روشنایی وجود دارد .

۲- تشکیلات ساختمانی پارک ها:
   الف-  خیابان ها:
   شامل خیابان های اصلی، فرعی و پیاده روها می باشد.
 –  خیابان های اصلی: عرض این دسته نباید از۱۵ متر کمتر باشد و معمولا آسفالته می باشد، در پارک های   بزرگ خیابان های اصلی را به صورت بلوار و پیاده رو ها،به طور یک طرفی و یا دو طرفی به عرض ۳ تا ۶ متر  احداث می شود.
  به طور کلی: حد فاصل بین سواره رو و پیاده رو، باندی به عرض ۱٫۵ تا ۲ متر برای چمن کاری یا گلکاری احداث و درختان پابلندی به فواصل معینی در این باند غرس می گردد. برای ارتباط بین خیابان اصلی و پیاده رو لازم است فواصلی حدود ۳۰ تا ۵۰ متر باندهای چمن  و گلکاری را به عرض ۲ تا ۳ متر قطع کند.
  – خیابان فرعی: به گونه ای که دو اتومبیل به راحتی بتوانند از پهلوی یکدیگر در جهت مخالف عبور کننند. و خیابان ها نباید یک طرفه باشد زیرا تردد وسایط نقلیه و عبور عابرین پیاده سردرگمی ایجاد می شود.عرض این خیابان ها حدود ۷ متر و عرض پیاده رو ۳ متر است. و پیاده رو را می توان آسفالت یا سنگ فرش کرد.
  – خیابان مخصوص عابرین پیاده: طول و عرض آن ها بستگی به بزرگی و کوچکی پارک و نوع طرح دارد.( حداقل ۳ متر) گاهی نیز بر حسب فرم در حاشیه یا وسط این خیابان ها گلکاری می شود. کفپوش این خیابان ها آسفالت یا سنگفرش می باشد.

ب- درب های ورودی و خروجی

  بنا بر مشخصات و موقعیت خیابان های شهر درب های ورودی و خروجی پارک ها در قسمت های مختلف آن واقع می شود.در پارک های بزرگ درب های مزبورنبایستی در مرکز تلاقی خیابان های اصلی شهر واقع شود. معمولا از درب های ورودی وسائط نقلیه و عابرین پیاده عبور می کنند و معمولا محدوده پارک ها را توسط دیواره هایی از نرده های آهنی و… محصور می کنند.
  ج- پارکینگ ها
  د- موزه ها
  از جمله موزه حیوانات، نباتات،  مجسمه ها و… می باشد. و همچنین موزه ها نباید در گوشه های پرت و دور از  چشم اندازها احداث شود.
  ه- گلخانه ها و گرم خانه ها
جهت نگهداری و پرورش گیاهان مختلف برای تحقیقات گیاه شناسی
 و- آکواریوم
۳ – تشکیلات تزئیناتی
الف- آبنما:

مصالح ساختمانی آبنما:
 مصالحی که به کار می رود می تواند بر حسب خصوصیات منطقه و شکل آبنما متنوع باشد. به طور کلی مصالح ساختمانی و نو ساختمان از نظر اصول معماری متفاوت بوده و بستگی به نظر مهندس ساختمانی دارد. (آجر، سيمان، بتون، سنگ طبيعي، سنگ مرمر و  مصالحي كه در مقابل آب غير قابل نفوذ باشد)
 ابعاد آب نماها به چندين مورد بستگي دارد از جمله عمق، پهنا، كف آب نما، عايق بندي، شيب كف آب نما، چراغ، فواره ها، گياهان آب زي داخل برگه ها …

  ابعاد آبنما:
۱–   عمق: معمولا برابر با ارتفاع آب مورد نظر به علاوه cm2
۲-   پهنا: معمولا برابر واحد مورد نظر به علاوه ۲ برابر ضخامت دیواره هاست.
۳-   کف آبنما: کف را قبل از دیواره های آن آماده می کنند.
الف- یک قشر عایق از سنگریزه

ب- یک قشر با ضخامت ۵سانتی متر از بتون کم سیمان
ج- پوشش بیرونی یا نهایی از بتون
۴-   شیب کف آبنما
۵-   عایق بندی

۶- زیر آب: معمولا در کنار آبنما زیرآب مستقیما توسط کانالی به چاه ارتباط پیدا می کند. امروزه از مواد    پلاستیکی (پلی اتیلن و ترکیبات مشابه) مصالحی تهیه می شود که به صورت پوششی در گودیهای طبیعی یا مصنوعی از آن استفاده کرد و آبنماهایی بدون دیواره ساختمانی صاف احداث نمود.
 
  مراحل احداث آبنما:
۱–   حفر گودال آبنما
۲-   تنظیم شیب و عوامل دیگر آبنما
۳-   استفاده از مواد پلاستیکی (پلی اتیلن) و نحوه تنظیم آن
۴-   تنظیم ورقه پلی اتیلن
۵-   هموار کردن کف آبنما و دیواره
۶-   جهت بهم نخوردن تنظیم و صاف شدن پلی اتیلن می توان از سنگ استفاده کرد.
۷-   آب نماهايي كه در باغات و ساختمانها مي سازند در كناره هاي بيروني آن را بصورت تراس بندي و گل كاري درست مي كنند.
۸-   براي تزئين ديواره ها و كف و لبه آن ميتوان از سنگ هاي مختلف تزئيني و رنگي مانند تراورتن، مرمر، سراميك، كاشي و قلوه سنگ استفاده نمود.

ب- برکه:
ساخت برگه ها مانند ساخت آبنما مي باشد با اين تفاوت كه كف بركه ها براي قرار گرفتن گياهان آبزي به   صورت      پله اي ساخته مي شود كه گياهان آبزي خاصي در ارتفاع معيني ازسطح آب قرار بگيرند. گياهان آبزي انواع  مختلف دارند مانند:
 نيلوفر آبي، سراتونيلوم، آلودا، خزه بيدي، بنفشه آبي، برگ چهل چراغ، سنبله آبي، آلاله آبي، سنبل آبي، عدسك آبي، شاه بلوط آبي، انواع نيلوفرهاي آبي، ميناي باطلاقي، زنبق، لوبليا، تاكوروس، گليسويا و…
 
 ج- دریاچه مصنوعی:
  – سطح آب دریاچه ها حدود ۵۰- ۱۵۰ سانتی متر پایین تر از سطح ساختمان های اطراف
  – عمق دریاچه ها معمولا ۱٫۵ متر می باشد.
  – ارتباط بین دو نهر یا دو دریاچه و ارتباط بین جزایر داخل دریاچه با احداث پل
 
۶-   تشکیلات رفاهی و تفریحی

الف- رستوران ها

ب- جایگاه موزیک
ج- دستشویی و توالت

 این اماکن نزدیک جنگل، خیابان فرعی، زمین بازی کودکان، باغ وحش و… احداث می شوند،زیرا ساختمان  رستوران، کافه،تئاتر واجد این اماکن می باشند.
د- سالن سینما و تئاتر

 ه- باغ وحش
 و- جنگل کاری
 ن- گلکاری و چمن کاری

– اطراف خیابان های وسیع و خیابان هایی که به عبور عابر پیاده مختص است گلکاری لکه ای  و چمن کاری
 محدود
– اطراف آبنماها و سطوح وسیع چمن کاری وگل کاری به طور لکه ای و پراکنده

– در پارک هایی که وسعت چمن کاری زیاد است درختان و درختچه ها به صورت تک یا توده ای  کاشته
     می شود

– استفاده از چمن مصنوعی برای ایجاد سریع تر فضای سبز
   ی- مبلمان پارک
   – نیمکت:
   یک طراح باید به شناخت موقعیت پارک و نصب و قراردادن نیمکت و تعداد آن در پارک  توجه کند.
   جنس مصلح به کار رفته در آن چوب فلز بتن یا فایبرگلاس است.
      ابعاد یک نیمکت استاندارد
طول:
m1-3
عرض:
mm480-600
ارتفاع :
mm420
 
 – تیرک ایمنی  
 – نرده ها
  جنس  نرده ها:
  ۱- آهنی و توری                   ۲- چوبی                       ۳- فایبر گلاس 
 – روشنایی
 – سطل های زباله:
   ثابت در محل و مستحکم بوده و به راحتی قابل تخلیه و نگهداری باشند.
   بهترین مکان برای گذاشتن آنها مکان های تجاری و پر رفت و آمد در حاشیه پیاده روها نزدیکی اغذیه
   فروشی ها و کنار صندلی ها
   گنجایش سطل ها ۵۰- ۱۰۰ لیتر است.
 
   انواع سطل:
۷-    روباز
   ۲- نیمه باز
۸-    در لولایی

  
  – آلاچیق ها:
–         پی یا پایه های آلاچیق را تا ارتفاع ۰٫۵ متر با سنگ،آجر یا بتون بالامی آورند
–         دیواره یا طاق را به ارتفاع ۲٫۵ متر با مصالحی از قبیل آهن گرد یا تسمه ای، نبشی و چوب
–         خراطی شده یا طبیعی روی آن بنا می کنند.
–         نقشه ساختمانی آن به شکل چند ضلعی منظم،مربع، دایره یا مستطیل با طاق گنبدی یا مسطح
–         طراحی می شود.
–         داخل آلاچیق از میز و صندلی های چوبی، سنگی و یا سکوبندی استفاده می شود.
–         کف آن از آجر،سرامیک، بتون، شن های رنگی یا ساده استفاده می شود.
–         دورتا دور آن را به عرض ۱متر با انواع مصالح ساختمانی مفروش می کنند.

ز- زمین های ورزشی  و فضای بازی:
فضاهای بازی و کتابخانه کودکان در محلی با فاصله از پارکینگ و مسیرهای اتومبیل رو قرار گیرد.
کاربرد گیاهان زینتی در فضای سبز:
  درختان مناسب خاک اسیدی: عرعر، لیلکی آمریکایی، توسکا قشلاقی، اقاقیا
  درختان سایه انداز و پوشاننده: عرعر، بید مجنون، چنار، داغداغان، افرا سیاه، نارون و…
  درختان سریع الرشد: سرو نقره ای، عرعر،زیتون تلخ، دم موشی، لاله، افرا سیاه، اقاقیا و…     
  درختان زینتی( میوه وحشی) برای پارکها: گلابی، آلو،آلوچه، سیب، انجیر، زالزالک؛ فندوق، ازگیل و… 
  درختان برگ قرمز: افرای ژاپنی، افرای چناری برگ قرمز، زرشک ، گوجه گل
  گیاهان مناسب کاشت در شیب: ارغوان ، سنجد و…
  گیاهان مقاوم به سایه: سکویا، سرخدار، نوئل ،ممرز، راش، شمشاد خزری
  درختان جنگلی: سرو نقره ای، افرای سیاه، زبان گنجشک، اقاقیا،ارغوان، توسکا قشلاقی، بلوط،کاج سیلوسترو
  شاه بلوط    
  گیاهان الوان که با گل، میوه و برگ تولید رنگهای متنوع می کنند: ارغوان، ماگنولیا زمستانه ماهونیا،
  طاووسی، سیب گل و…    
  کاشت گیاهان:
  استفاده از کودهای شیمیایی و کمپوست ها در محل کاشت گیاهان
عمق خاک سطحی مورد نیاز
۱۵۰mm
چمن و بستر بذر
۳۰۰mm
بوته و درختچه
۵۰۰mm
گیاهان رونده
۶۰۰-۱۰۰۰mm
کاشت درختان
۳۵۰mm
کاشت نهال

بیاری فضای سبز:
در یک پروژه آبیاری انتخاب روش آبیاری مناسب نقش بسیار با اهمیتی در موفقیت آن پروژه ایفا می‌کند.
عوامل موثر در انتخاب روشهای آبیاری:
۱- بافت خاک
۲- شیب زمین
۳- خصوصیات و نیاز بی هر گیاه
۴- اندازه و آماده کردن زمین
۵-   زهکشی، شوری خاک، آب قابل در دسترس و…
هدف آبیاری:
۱– تا مین آب کافی برای ادامه زندگی حیات
۲- حفاظت و بیمه گیاهان در مقابل تنش‌های محیطی
۳- مرطوب نگه داشتن خاک و اتمسفر اطراف گیاه
۴- شستن املاح مضر در خاک
۵- نرم کردن ناحیه قابل شخم خاک
متداول ترین سیستم آبیاری:

 ۱-سیستم آبیاری قطره ای   
مخصوص باغات ميوه، جنگل كاري ها، تراس ها، پاسيو و جاهايي كه عرض آنها كوچك مي باشد .
تشکیلات آبیاری قطره ای
منبع آب، موتور پمپ، سیکلون، فیلتر شکن؛ تانک کود، مرکز کنترل، فیلتر نوری، لوله اصلی و جانبی، لوله آبرسانی و قطره چکان
انواع قطره چکان
۱- دکمه ای
۲- با مجرای طولانی
۳- صفحه ای
۴- چند دهانه ای

 ۲- سیستم آبیاری بارانی 
براي جاهايي كه فضاي سبز آنها بزرگ بوده و سطح فضاي سبز، گلكاري يا گياه كاري يا چمن كاري شده  باشد مناسب است و انواع مختلف دارد و آب توسط پمپ به سيستم لوله هاي آبرساني صورت مي پذيرد .

 ۳- آبیاری سطحی مدرن ازجمله آبیاری با لوله دریچه دار      

۴- سیستم آبیاری تراوا (زیرزمینی) :
 بيشتر جهت چمن كاري ها و يا زمين هاي ورزشي بكار ميرود و كليه سيستم آبياري در زير زمين بوده و
 توسط لوله هاي مشبك آبياري انجام مي گيرد و انواع مختلف دارد.
 
  –  مصالح ساختمانی برای پله:
  آجر، سنگ، سیمن، تراورتن و توده های چوب
  – طرح های پله:
  – منظم و راست                      – نیم دایره و دایره ای                      – زاویه دار
  ب- دیوارها:
  احداث دیوارها علاوه بر زیبایی، از فرسایش خاک (در شیب های تند) جلوگیری می کنند و همچنین به عنوان
  باد شکن عمل می کنند.   
 انواع دیوارها:
۱- احداث دیواه با سنگ بدون ملات (سنگ لایه ای) یا با ملات
۲- دیواره ساخته شده با مصالح ساختمانی
۳-  احداث دیواره با پوششی از گل
۴- دیواره چوبی
 
   انواع دیواره برحسب مصالح ساختمانی:
۱- دیواره سنگی
۲- دیواره بتونی
۳- دیواره سفالی
۴- دیواره موزاییکی و آجری
۵- دیواره سبز یا پرچین
 شامل:
–  اسپیره سفید یا گل عروس
–  اسپیره سرخ
–   برگ نو درشت و معمولی
–  شمشاد رسمی،ابلق سفید، زرد و شمشاد اناری
–   زرشک برگ قرمز و…
 
ج‌-    سنگ و سنگفرش :
به کار بردن قطعه سنگ، آجر، چوب، و… در محل تردد در فضای پارک یا باغ
    مصالح قابل استفاده در دالاژ:
   ۱- سنگ       ۲- قلوه سنگ        ۳- چوب        ۴- آجر        ۵- سیمان
   – از سنگ سفید در پیاده رو و پاگرد های داخل باغ کمتر استفاده شود، باعث خستگی چشم می شود.
  انواع دال:
۱- سنگ فرش با طرح زاویه ای منظم: در اين طرح خرده سنگ ها به شكل هندسي و منظم مي باشند و با استفاده از چمن و گل هاي پاكوتاه فصلي به صورت منظم و هندسي كاشته مي شوند.
۲- سنگ فرش با طرح زاویه ای نامنظم: استفاده از خرده سنگهای با شکل هندسی منظم یا نامنظم و در برخی قسمت ها چمن یا گلهای پا کوتاه کاشته شود.
۳- سنگفرش با طرح گوشه های گرد و فاصله دار: در اين طرح سنگ ها بطور منظم گاهي نامنظم از يكديگر قرار مي گيرند و در فواصل سنگ ها براي ايجاد زيبائي از چمن استفاده مي شود معمولاً اين گونه سنگ ها رنگارنگ مي باشند و گاهي در فواصل سنگ ها بجاي چمن از ملات رنگي ويا شن استفاده مي شود.
۴-  سنگفرش با طرح های قدیمی: در اين طرح سنگ ها بطور نامنظم ولي از اصول هندسي برخوردارند پوشش فواصل اين سنگ ها از سيمان يا چمن يا ملات ميباشد در بعضي از طرحها سنگها برجسته تر از سطوح ملات مي باشند.
۵- سنگ فرش با طرح انگليسي: سنگ هائي از اشكال هندسي منظم بوده و نحوه قرار گرفتن آنها تقريباً خطوط موازي ايجاد مي كنند و شكل ظاهري اين نوع سنگ فرش مانند آجر چيني است.
۶- سنگ فرش ژاپني: از سنگ هاي بزرگ استفاده مي شود. سنگها نسبت به هم طوري قرار گرفته اند كه فاصله مركز يك سنگ نسبت به سنگ ديگر زياد هست تقريباً به فاصله نيم الي يك متر ميرسد.
۷-   سنگ فرش ماشين رو داخل باغ: معمولاً خيابان ها يا پياده روها از مقابل درب ورودي شروع ميشود بطوري كه كاملاً در فضاي سبز داخل چمن قراي مي گيرد سنگها بطور نامنظم يا منظم با فاصله بسيار كم و گاهي بين آنها چمن كاري ميشود انجام ميگيرد. و عرض اين خيابانها حدوداً ۲ الي ۳ متر ميباشد و پياده روها حدوداً بين ۵/۱ الي ۶۰ سانتي متر ميباشد.

 د- نورپردازی:

 نورپردازی فضاهای مختلف پارک، به صورت مجرد، نیاز به شناخت روشهای و فنون مختلف نورپردازی و
استفاده صحیح از ویژگی های نور و ارتباط با محیط پیرامونش را دارد.    
     نورپردازی در پارک شهری می بایست در راستای اهداف زیر باشد؛  
۱-    کمک به خوانایی نقاط عطف، نشانه ها، مسیرهای عبوری و مناطق پر تراکم
۲-    تسهیلاتی برای حرکت پیاده ها و وسایل نقلیه، ترویج ایمنی بیشتر در محیط ۳- کمک به تاکید نقاط عطف پارک و تشویق استفاده کنندگان در شب.
انواع نور پردازي فضاي بيرون:
نور پردازي بيروني به عواملي مانند شدت نور، درجه پخش نور،روش نصب چراغ ها بستگي دارد و با توجه به چراغ های بيروني ميتوان آنها را به دسته هاي مختلف تقسيم كرد مانند:
۱-   نور پردازي مجموعه ورودي: ورودي مجموعه بعنوان فضايي معرفي مي گردد كه با توجه به اين مسئله بايد قابل رؤيت بوده بنابراين در اين قسمت ديد فضاي اطراف به سهولت انجام گيرد. از چراغ های پرنور و نور افكن استفاده مي گردد و استفاده از زاويه تابش مناسب طوري بايد باشد كه موجب خيرگي چشم نگردد و علاوه بر آن موجب زيبائي فضاي ورودي نيز گردد.
 
۲-   نور پردازي مسير خيابان:
در مسيرهاي چند منظوره مقدار نور و زيبائي نور پردازي و فاصله چراغها نسبت به يكديگر و عرض خیابان ها نسبت به نور از جمله مسائلي است كه بايد رعايت شود و به وسيله نور ميتوان مسير عبوري را طراحي كرد و ميتوان از نور براي روشن كردن مسير عبور و مرور كه اثر مستقيم بر راه عبوري دارد استفاده كرد.

۳-  نورپردازي فضاي سبز:
نورپردازي فضاي سبز و داخل گل و گياه كه بصورت توده اي ميباشند طوري بايد باشد كه برقراري ويژگيهاي بصري و عمومي تأثير داشته باشد نور طوري باشد كه دسترسي و تسلط و وضوح پوشش هاي گياهان مؤثر بوده و رنگ گلها و چمن و درختچه ها و درختان بصورت گوناگون نمايان شود و هر كدام از آنها درروشنائي نور جلوه خود را نشان بدهند بنابراين براي روشن كردن آنها از راه هاي متفاوتي استفاده ميشود. خيلي از گياهان در روشنائي روز قابل توجه نيستند ولي در شب با نوردادن به آنها جلوه خاص پيدا مي كنند و درختان عنصر اصلي در فضاي سبز هستند و نور دادن به آنها در شب بعنوان سطحي از نور مفهوم خاصي را ايجاد مي كنند.
۴-  نورپردازي سطح آب:
بر سطح آب نور نبايد مستقيم تابيده شود چون بصورت سطح شيشه و آئينه عمل مي كنند و بازتاب آن جالب بنظر نميرسد ميتوان چراغها را در زير سطح آن يا بصورت غير مستقيم از لابه لاي درختان و گياهان تاباند و يا اگر داراي فواره در سطح آب هست از لابه لاي پودر آب نور را داد ويا ميتوان چراغها را در سطح آب قرار داد.
 
۵-  نورپردازي زمين بازي كودكان:
در زمين بازي نورپردازي از دو بعد لحاظ است
۱-   ايمني چراغهاي نصب شده در زمين بازي
۲-    تأمين مقدار نور لازم در سطح زمين

 بايد روشنائي كافي در سطح زمين باشد و چراغها و نورافكن ها طوري نصب شود كه ايجاد سايه هاي دراز و

 طولاني ننمايد و مقدار روشنائي بميزان كافي باشد..
 
۶-  نورپردازي آلاچيق و سايبان:
افراد در موقع نشستن و استراحت داراي نور مناسبي باشند بنابراين استفاده از چراغهاي پرنور و نورافكن كه داراي نور زيادي هستند جالب نمي باشد و نبايد در تاريكي هم فرو رفته باشد و جنبه هاي خصوصي افراد نيز حفظ شود بنابراين از نور ملايم و نرم استفاده ميشود و ميتوان ابزارهاي نوري را در لابه لاي پوشش گياهي و يا در بين ديوارها و سقف آلاچيق و سيابان ها قرار داد.
۷-  نورپردازي آبنما برگه:
نور در آبنماو برگه طوري طراحي ميشود كه انعكاس نور باعث چشم زدگي نشود بنابراين چراغهاي نوري را در زير آب يا در زير سنگها قرار داده تا انعكاس نور آنها به طور غير مستقيم مورد توجه قرار گيرد و در بعضي مقاطع ميتوان چراغها را در زير پوشش هاي گياهي قرار داد و در جاهايي كه آب آبنماها پودر ميشود قرار دادن چراغ هاي رنگي در زير آنها منظره جالبي ايجاد مي كند.
۸-  نورپردازي زير درختان و سطح زمين:
نورپردازي در زير درختان در محوطه فضاي سبز بسيار جالب توجه است زيرا كه درختان عنصر اصلي فضاي سبز هستند و نوردادن به زير درختان در شب ايجاد مناظر جالبي از سطح نور مي كند و با استفاده از نورهاي رنگي ميتوان شكل محيط را تغيير داد و در سطح زمين در باغ راه ها و پياده روهاي خصوصي بسيار جالب توجه است و با چراغهاي مختلف ميتوان سطح زمين را شب روشن نمود و در اين گونه مسيرها با استفاده از چراغهاي پايه كوتاه ميتوان مناظر جالبي از پوشش هاي گياهي را نيز جلوه داد.
دو نوع چراغ که بیشتر در فضای سبز استفاده می شود:
۱-  چراغهاي Ingraound:
اين چراغها به منظور ايجاد روشنائي براي ديوارها- ستونها- زير درختان و داخل گل و گياه بصورت نور مخفي بكار
مي روند. در داخل زمين نصب مي شوند و در مقابل نفوذ آب مقاوم هستند.
۲- چراغهاي خورشيدي:
  يكي از گزينه هاي مناسب و كاربردي استفاده از چراغهاي خورشيدي در بستر گلكاري و سطوح چمن و درختان و غيره ميتوان استفاده كرد. بطور كلي بخشي از فضاي سبز كه در معرض تابش نور مستقيم خورشيد است استفاده نمود. چراغهاي خورشيد روز نور خورشيد را در خود ذخيره مي كنند و در تاريكي شب روشن شده و مانند چراغهاي الكتريكي روشنائي دارند و در بازار انواع آنها بسيار متناوب و متفاوت است و قدرت روشنائي آنها بستگي به فتوسل هاي داخلي آنها دارد..   

 
مدیریت پارکها و فضای سبز:
در این ساختار مسئولیت های گوناگون در چارچوب چهار مدیریت به نام های »مالی – اداری«، »فضای سبز «، » زیبا سازی« و » فنی – اجرایی« تقسیم شده است. 
مدیریت مالی و اداری: مسایلی چون امور بازرگانی، اداری، پرسنلی، مالی و خدمات
مدیریت فنی و اجرایی: مسئل مربوط به ساختمان، طراحی، آبرسانی، اسناد فنی
مدیریت فضای سبز:
– واحد کشاورزی: در جهت تامین اقلام مورد نیاز پارک ها و سایر مجموعه های سبز تلاش می کند.
– واحد تحقیقات: به منظور بهینه سازی و ارزیابی اقدامات و ارائه رهنمودهای مناسب و علمی به واحد برنامه ریزی سازمان فعالیتهای خود را دنبال می کند.
– واحد نظارت، هماهنگی و مدیریت پارک: بخشی از مدیریت شهری در جهت ایجاد زمینه های جلب مشارکت اجتماعی و تقویت جنبه های فرهنگی در حفظ و اشاعه مظاهر طبیعی و انسان ساخت، می کوشد تا مدیریتی تفاهمی را پدید آورد.
– مدیریت زیبا سازی: هماهنگی با مدیریت فضای سبز عمل می کند و در جهت افزایش مطلوبیت ناشی از روبنای شهری و نمای فیزیکی شهر تلاش می کند.

مدیریت پارک
سازمان فضای سبز به مدیر رسمی پارک و با استفاده ازفنون ارتباط جمعی به کمک واحد روابط عمومی سازمان شورایی به نام شورای مردمی پارک در هریک از پارکها تشکیل می شود.
مدیر پارک که با نظارت کارشناس مسئول ناحیه و زیر نظر شهردار ناحیه و کارشناس متخصص سازمان زیبا سازی و فضای سبز مستقر در هر یک از مناطق شهرداری وظایف خود را دنبال می کند.

مدیریت زمان در فضای سبز
یک سال کاری در فضای سبز را می توان به دو بخش تقسیم کرد که شروع آن از اوایل پاییز و حداکثر تا پایان سال طول می کشد.
در بهار و تابستان توجه ما بیشتر به نگهداری فضای سبز معطوف است: آبیاری در زمان مناسب مبارزه با علفهای هرز و هرس درختان، عملیات توسعه و ایجاد فضای سبز جدید هم غالبا در فصل زمستان انجام می شود لذا فصل پاییز زمان مناسبی برای آماده سازی کار توسعه می باشد.
گاه در زمان کاشت درختان خاک مناسب یا کود حیوانی برای کاشت چمن به اندازه کافی نداریم  از خاکهای درجه دو یا سه استفاده کرده یا کود حیوانی تازه بکار می بریم ولی با مدیریت زمان می توان دو یا سه ماه زودتر خاک مرغوب را در محل کاشت تخلیه کرد و یا کود حیوانی را در شرایط پوسیده شدن گذاشت.
نیاز به آبیاری بیشتر در بستری که به جای خاک رسی به ناچار از خاک شنی استفاده شده و یا رشد علفهای هرز به واسطه استفاده از کود حیوانی تازه نمونه ای از این موارد است.

هزینه لازم برای داشتن فضای سبز پایدار
فضای سبز در دو بخش احداث و نگهداری خلاصه می شود و صرف هزینه های لازم هم به دو بخش احداث و نگهداری تقسیم می شود.
هر چقدر هنگام احداث فضای سبز هزینه کاملتری خرج شود هزینه نگهداری مجموعه پایین تر خواهد بود، به نوعی رابطه معکوس بین هزینه احداث و نگهداری وجود دارد.
– اختصاص هزینه ای برای طراحی اصولی یک مجموعه ضروری است
– اختصاص هزینه جامع برای سیستم آبیاری برای نگهداری مجموعه مهم است
– اختصاص هزینه کافی برای ایجاد بهترین بستر کاشت گیاهان، کودهای شیمیایی هزینه های لازم برای نگهداری مجموعه می باشد.
به طور کلی برای داشتن فضای سبز پایدار باید هزینه کافی در نظر گرفت.اگر در بخش احداث هزینه کاملتر(نه بیشتر) صرف شود کار ما در نگهداری مجموعه آسانتر خواهد بود.
– موقعیت احداث
– گونه هاي گياهي غالب
انواع كاج، سرو، تبريزي، اقاقيا، بيد مجنون، زيتون، توت ، پيراكانتا، ياس زرد، ميخك هندي، ترون، زرشک ، شيرخشت، سوداغ ، مورد، شمشاد، انواع بالاروندها، گلهاي فصلي و چمن.